Aziz vasilyos Kilisesi – Ürgüp

Aziz vasilyos Kilisesi – Ürgüp

Aziz vasilyos Kilisesi, karağandere mahallesi’nde bugün küçük bir bölümü Kurtuluş Camisi olarak kullanılan kilise ‘Kayserili Büyük Basileios’ adına yaptırılmıştır. 329-379 yılları arasında yaşayan Kayseri piskoposu Vasilyos (Basileios), Hıristiyanlıkta çok önemli bir simadır. Bölgede manastır yaşamını örgütlemiş, Hıristiyanlıktaki teolojik sorunları, Aziz Gregorios’la birlikte çözümlemiş, dinsel yaşama yeni kurallar getirmiş, hatip ve uygulama insanıdır.
Vasilyos Kilisesi’nin ilk yazıtında 1453’lerde yapıldığı sözlü tarih olarak günümüze ulaşmıştır. E. İsakidu isimli mübadil de 1949 yılındaki sözlü anlatımında bir kitabesi olduğunu söylemektedir. [5] Kız ve erkek anaokulları ile bir eğitim kurumu kimliği de bulunan Vasilyos Kilisesi oldukça geniş bir alanda Avlağı Dağı’nın ‘ünlü taşıyla’ yapılmıştır. Çevresindeki 35 adet granit sütun ise Kızılırmak çevresinden mandalarla getirilmiştir. Mihrap ve ikona teşhir yeri ‘oya gibi işlenmiş mermerdendi’. Kilisenin yapımı ile ilgili üç ferman bulunmaktadır. 1829 tarihli I. Ferman, II. Sultan Mahmut tarafından Piskoposluk Mukaatası’nın vasiyetnamelerde doğrulanması, Osmanlı memurlarının zoralımlarının durdurulmasına karşı verilmiştir. 1833 tarihli II. Ferman ise kilisenin inşası için önceki ile aynı boyutta olması, en (26 cubit), boy (42 cubit), yükseklik (15 cubit), iki kapılı, kiremitli, tahta çatı ve beyaz badana gibi ayrıntıları da içeren bir fermandır. III. Ferman 1842 tarihlidir ve Teknecik’teki Aziz Georgios yapımı ve Aziz Vasilyos Kilisesi ile ilgilidir.
Kaptanoğlu Kız Okulu, Erkek Okulu’ndan daha büyük ve güzel yapılmıştı. Şimdiki cami olarak kullanılan devasa kemerli bölümün konferans salonu olduğu söyleniyor. Külliyenin kuzeyinde dinsel servis yeri, ödül, emanetler ve kabul salonu vardı. Okulun öğretmenleri ve eğitim düzeyi çok yüksekti. Bu okulun mezunları arasında; İstanbul Erkek Lisesi’nin Yunan Edebiyatı öğretmenlerinden Ürgüplü G. Yeorgiadis ve Atatürk’ün Ankara Üniversitesi’ne atayarak taltif ettiği, Türkçe-Yunanca sözlüğün yazarı Türkoloji Profesörü Pavlakos Melitopulos dikkati çeker.
Aziz Vasilyos Kilisesi’nin yıkımı Yuannis Kilisesinden 5-7 yıl daha erkendir. 1950-1955’li yıllarda sütunlardan bir miktarı ayakta idi. Teknecik Yorgios (Gregorios) Kilisesi ile Aziz Yuannis Kilisesi arasında yer alan Vasilyos Kilisesi, Ürgüp’ün o zamanki nüfusu düşünüldüğünde çok büyük yapılardır ve birbirlerine yakındırlar. Bu yapılar, genişletilmemiş dar sokaklar ve yıkılmamış/yıktırılmamış ev ve konaklarla birlikte bir mimari doku olarak bir hayal kurduğumuzda, Ürgüp’ün güzelleştirilmesindeki inatçılığın delili olmalı…

Leave a Reply

Live Chat

Join the Live Chat