Üzümlü Kilise – Ortahisar

Üzümlü Kilise, Ortahisar’ın batısında Kızılçukur Vadisi’nin girişindedir. Üzümlü Kilise’nin bulunduğu peribacası, keşişlerin yaşadığı manastır kompleksi gibi oyulmuştur. Kilise, peribacasının alt kısmında yer alır. Üst kısımda ise tavanında kabartma haç olan kabartma bir tavan yer almaktadır. Kilise, tek apsisli, tek nefli ve kare planlıdır. Nefin arka kısmında mezar nişi bulunmaktadır. Kilise’nin ithaf yazısında Stylite Nichitas’a ait bir yazıt bulunduğundan dolayı bu kilise “Aziz Nichitas Kilisesi” olarak da anılmaktadır. Düz tavanlı nef oldukça zengin bir bezeme ile dekore edilmiştir. Portakal renkli zemin üzerine daire ve dörtgenlerden oluşan haç motifi, etrafında üzüm salkımları ve geometrik motifler resmedilmiştir. Bordür ise içinde malta haçı bulunan madalyonlarla süslüdür. Kesin olmamakla birlikte 8. ya da 9. yüzyıla ait olabileceği düşünülmektedir. Bu kilise stil açısında Göreme Karşıbucak mevkisindeki Karşıbucak kilisesiyle büyük benzerlik göstermektedir.

Sahneleri: Apsiste tahtta oturan Meryem ve kucağında çocuk İsa, yanlarda ise Melekler Gabriel ve Michael, nefin kuzey ve güneyinde sütunlar arasında 12 havari ve doktor azizler.